Przez lata pisano o nim NN. Nazwisko nieznane. Ci którzy go znali pamiętali jedynie pseudonim, „Pikolo”. Dokumenty dodatkowo podawały kryptonim – 41 S. Dzisiaj, w 90 rocznicę urodzin, dzięki pamięci bliskich i odrobinie szczęścia, pojawia się okazja, aby przywrócić mu imię. Józef Petkowicz przyszedł na świat w Wohyniu 19 marca 1925 r. W trakcie wojny znalazł się w Warszawie. Tutaj od kwietnia albo lipca 1943 r., dokumenty nie są precyzyjne, pracował w konspiracji. Jako żołnierz Grupy „Andrzeja”, później znanej jako Oddział Dyspozycyjny „A” Kedywu Okręgu Warszawskiego...

„Zanim wyruszymy ze Sławomirem Bielickim oglądać teren fabryki Pocisk, opowiada mi on jeszcze historię, po której usłyszeniu trudno się nie wzruszyć. – Nie nazwałbym tego handlem wymiennym – mówi – ale ci jeńcy strugali takie małe piszczałki w kształcie ptaków. Wręczali je tym, którzy im pomogli”. Różne rzeczy zdarzało się pisać, ale tą jedną uważam za szczególnie istotną – tragiczne losy żołnierzy sowieckich, którzy podczas wojny, już latem 1941 r., trafiali do obozów na terenie Warszawy i w jej okolicach. Dokarmiani i ratowani przez Polaków, dzisiaj,...

Centrum Warszawy. Z Marszałkowskiej na prawo, w Wilczą – i do bramy. Zazwyczaj zamknięta, trzeba dzwonić, dzisiaj otwarta. Ktoś zapewne nie domknął. Przez podwórko-studnię, dach wysoko, niemalże na wprost, do schodków prowadzących w dół, do sutereny. W niej antykwariat. W nim, na półkach drewnianych regałów, równie wiekowych co i sama kamienica, wśród dramatów Stanisława Wyspiańskiego, dzieł Jana Wimmera i tomów poezji Zbigniewa Herberta, w czerwonej, wyblakłej introligatorskiej oprawie, niewielka książeczka: Łazienki a „Noc Listopadowa” Wyspiańskiego Wacława...

Najpierw pojawili się żandarmi. Otoczyli skrzyżowanie Senatorskiej z Miodową, rozstawili broń maszynową. Po chwili, od strony placu Teatralnego, nadjechały ciężarówki. W jednych jeszcze więcej żandarmów, w innych więźniowie, których zaraz po zatrzymaniu samochodów zaczęto trójkami wyciągać na ulicę. Ubrani jakby dopiero co wyszli ze szpitala, z białymi opaskami na oczach. „Prowadzą ich pod ręce, trzask salwy, dokonało się. Słyszę szloch bladej mej matki i pacjentki, która była akurat. Zaciskam zęby. Następna partia, znowu trzask, szloch kobiet i następni. Z ostatniej...

Żeby pamiętać, trzeba mieć o czym. Nie obchodzimy rocznic wydarzeń, do których nie doszło. Naszą uwagę przyciągają momenty wypełnione do granic możliwości „dzianiem się”. Wojny, bitwy i traktaty, początek i koniec obecności tego czy innego czasem wśród nas, częściej wśród naszych przodków. Podobnie i z 17 stycznia 1945 r. Do Warszawy wracali, niekiedy z daleka, zazwyczaj bez niczego, jej mieszkańcy. Przechowujący we wspomnieniach widoki Marszałkowskiej, Prudentialu, Nowego Światu, czy nawet niech i tych „niepięknych dzielnic”, przed sobą, poza gruzami zasłaniającymi...